Utrecht, een groeiende stad?

De centrale ligging in Nederland, op het kruispunt van snelwegen spoorwegen, de aanwezigheid van prachtige natuurgebieden in de directe omgeving en natuurlijk de unieke combinatie van historie, cultuur, (universitaire) opleidingen, het hoge voorzieningenniveau en een bruisend stadsleven, maken Utrecht tot een zeer aantrekkelijke stad om te wonen en te werken. Heel veel mensen willen graag in Utrecht wonen en dus is de druk op de woningmarkt groot. Na Leidsche Rijn kan Utrecht niet oneindig woningen blijven bouwen voor mensen van buiten, terwijl voor de Utrechters zelf nauwelijks een woning te vinden is.

De problemen rond bereikbaarheid, luchtkwaliteit en geluidshinder zijn zo groot dat er op dit moment eenvoudigweg geen ruimte is voor groei van de stad door aanwas van buiten. Alleen al het inspelen op de veranderende samenstelling van de Utrechtse bevolking vraagt om een meer gevarieerd woningaanbod. Ouderen hebben nu andere woonwensen dan 20 jaar geleden, het toenemende aantal alleenstaanden en de grote groep jongeren/studenten, die graag  doorgroeien naar een zelfstandige woning.

Zuinig met groen

Stedelijke verdichting (sloop en daarna nieuwbouw van meer woningen) en inbreiding (bebouwen van open plekken of bedrijfsterreinen) leidt ertoe dat het aantal en de omvang van de groene plekken in de stad afneemt. Bij nieuwbouw is er naast de ruimte voor de nieuwe woningen ook ruimte nodig voor zaken als straten, busbanen, parkeerruimte, parken, winkels en sportvoorzieningen. Stadspartij Leefbaar Utrecht vindt dat het schaarse groen behouden moet blijven en niet mag wijken voor grijs (wegen) en rood (huizen). Bovendien moet er meer aandacht komen voor de kwaliteit van onze groene gebieden en de openbare ruimte in het algemeen.

Pas op de plaats !

Stadspartij Leefbaar Utrecht zal plannen voor de ruimtelijke ordening altijd beoordelen op de  bijdrage aan het oplossen van de problemen die de stad kent. Groei van buiten vergroot de bestaande problemen alleen maar, een daarop gericht groeimodel is voor ons geen optie.

Een aantal grote landelijke woningbouwplannen wijzen echter in de richting van Utrecht, om een buitenproportioneel deel van noodzakelijk geachte woningen te realiseren. Men wijst dan naar de polder Rijnenburg, de A12-zone, het Veemarktterrein, de Cartesiusdriehoek, de rioolzuivering in Overvecht en de Merwedekanaalzone. Stadspartij Leefbaar Utrecht vindt dat inbreiding, verdichting en uitbreiding alleen kunnen plaatsvinden als er doeltreffende oplossingen zijn voor bereikbaarheid, de luchtkwaliteit en het behoud van het schaarse groen. Dus geen grootschalige woningbouw voor de woningbehoefte van mensen uit een ander gebied. Die woningbouw kan beter gerealiseerd worden op plaatsen waar nog volop ruimte is, zoals bijvoorbeeld rond Almere. Waar het de vraag naar sociale woningbouw in de regio Utrecht betreft zullen de omliggende gemeenten toch echt hun eigen broek moeten ophouden.

Concreet betekent dit:

• Eerst de bereikbaarheids- en luchtkwaliteitsproblemen oplossen, voor er van extra woningbouw sprake kan zijn;
• Groei voor de Noordvleugel van de Randstad moet plaatsvinden rond Almere.
• De randgemeenten vervullen zelf de vraag naar sociale woningbouw;
• Bij het maken van gebiedsontwikkelingsplannen wordt altijd begonnen met het ontwerpen van de openbare ruimte, het groen en de ontsluiting van het gebied in samenspraak met bewonersgroepen.

Wijkontwikkeling

De gemiddelde wachttijd voor sociale woningen bedraagt momenteel 7 jaar. Deze wachtlijst groeit inmiddels weer. De prijzen van koopwoningen zijn nog altijd ruim hoger dan het landelijk gemiddelde. En de voorraad bestaande woningen sluit onvoldoende aan bij de leeftijdsopbouw en de wensen van de Utrechtse bevolking. Oftewel te veel doelgroepen kunnen in Utrecht niet de woning vinden die voor hen geschikt is.

Stadspartij Leefbaar Utrecht kiest in de eerste plaats voor de huidige bewoners van Utrecht. En dat geldt voor alle tien wijken van de stad. Wij zien buurten en wijken als levendige dorpskernen die samen de stad vormen. De Utrechters moeten in hun eigen stad, desgewenst in hun eigen wijk/buurt, een wooncarrière kunnen maken. Dat vraagt in alle wijken om een gevarieerd woningaanbod dat is afgestemd op de behoeften van de Utrechters. Van starters en studenten tot gezinnen en ouderen.

Maatwerk op wijkniveau staat voorop bij de ontwikkeling van de woningvoorraad in de stad. Bij het leveren van maatwerk spelen naast het belang van toekomstbestendige oplossingen, de wensen van de huidige bewoners in de wijk een belangrijke rol. Stadspartij Leefbaar Utrecht ziet bewonersparticipatie als de belangrijkste voorwaarde voor een goed gedragen wijkontwikkeling. Maar het vraagt ook om het hierop inspelen door de Utrechters zelf. Zonder bereidheid tot doorstroming naar een ander type woning bij het bereiken van een andere levensfase stagneert het hele proces. Dat is de keerzijde van de medaille. Uitgangspunt bij wijkontwikkeling moet zijn dat er zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van de bestaande casco’s. Dus renovatie en modificatie in plaats van grootschalige sloop.

Draagvlak onder bewoners

Het veranderen van een buurt doe je samen met bewoners die er wonen en leven.  Stadpartij Leefbaar Utrecht vindt dat alle betrokken partijen samen moeten werken om het veranderingsproces gezamenlijk te doorlopen. Dit betekent dat de bewoners vanaf de allereerste fase van het maken van (bouw)plannen betrokken moeten worden bij de mogelijke veranderingen in hun buurt of wijk.

Bij plannen tot sloop en renovatie vindt Stadspartij Leefbaar Utrecht dat bewoners, woningbouwcorporaties, particuliere verhuurders en gemeente op basis van gelijk-waardigheid met elkaar moeten optrekken om te komen tot een plan dat door de gehele buurt of wijk gedragen wordt. Zo maken we de stad door en van de Utrechters.

Komt er uiteindelijk een draagvlakmeting, dan dient er zoveel vertrouwen te zijn dat het aantonen van een breed draagvlak onder de bewoners een formaliteit is.

Uitvoering draagvlakmeting

Vooraf moet er duidelijkheid zijn op welke manier de draagvlakmeting wordt uitgevoerd. Stadspartij Leefbaar Utrecht vindt dat sloop en renovatie aan elkaar gelijk moeten staan. Dit betekent dat 70 procent van de bewoners met een huurcontract moeten instemmen met de voorgestelde plannen. De draagvlakmeting dient per gebouw/flat te worden uitgevoerd. Er is dus geen sprake van een meting per complex als dat uit meerdere eenheden bestaat.

Woonruimteverdeling

Stadspartij Leefbaar Utrecht wil bovendien de woonruimteverdeling via Woningnet anders vormgeven, om zo de inwoners van Utrecht voorrang te geven bij het vinden van woonruimte. Mensen van buiten de gemeente komen pas in aanmerking voor een sociale huur/koop woning, wanneer zij een arbeidscontract met een in de gemeente Utrecht gevestigde werkgever kunnen overleggen. Op deze manier willen we dat ook andere gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen voor hun opgave in het realiseren van bereikbare woningen in de sociale sector.

Illegale bewoning, omzettingen en illegale splitsing verstoren de opbouw van toekomst-bestendige wijken en verzieken de basis van het systeem van een eerlijke woningverdeling. Daarom moet alles op alles gezet worden dit tegen te gaan. Daarvoor hebben we duidelijker richtlijnen, meer toezicht en consequenter beleid nodig.

Concreet betekent dit:

• In alle wijken de mogelijkheden benutten om een gevarieerd woningaanbod te realiseren, door aanpassingen en renovatie en niet alleen door sloop en nieuwbouw;
• Via het woningaanbod mogelijkheden creëren voor het maken van een wooncarrière in de eigen wijk of buurt;
• Bewonersparticipatie bij wijkontwikkeling stimuleren en faciliteren;
• Er komt een meldpunt illegale bewoning en splitsing. Met de woningbouw-corporaties worden toetsbare afspraken gemaakt over effectieve controle op illegale bewoning.
• Bewonersinspraak staat voorop bij renovatie- en sloopplannen. Er komt een draag-vlakmeting onder huurders, waarbij 70 procent instemming noodzakelijk is voor de sloop en renovatie van woningen;

Utrecht studentenstad

Om die ongewenste omzettingen te voorkomen moet het probleem van onvoldoende studenten- en jongerenhuisvesting op een geheel andere wijze  worden aangepakt. De Utrechtse onderwijsinstellingen zorgen jaarlijks voor een grote toeloop van jonge mensen die woonruimte nodig hebben. Wij willen niet bouwen voor exorbitante groei van de stad maar moeten wel degelijk zorgen dat deze jaarlijkse toename van studenten nadrukkelijk onze aandacht krijgen en dat het regelen van kamers voor hen een grote prioriteit is. Deze jongeren zijn minimaal 4 jaar lang een onderdeel van de Utrechtse bevolking en stimuleren zo de Utrechtse economie.

Vernieuwbouw van bestaande flats

Wij willen nieuwe kamers creëren door het verantwoord bewoonbaar maken van bijvoorbeeld kantoorpanden of bestaande flats. Daarom willen wij de te slopen hoogbouw nog eens goed onder de loep nemen en bezien in hoeverre deze in een vernieuwbouw aangepast kunnen worden. Zo hoeven we niet te slopen en kunnen  mensen blijven wonen op hun eigen plekje maar stimuleren we wel een goede sociale mix. Het ombouwen van kantoren (en andere bewoonbare te maken panden) tot studentenhuisvesting heeft een dubbel effect. We kunnen daarmee duizenden kleinen wooneenheden verdeeld over de stad creëren en leegstand van verouderde kantoren tegengaan zodat daar weer aangename woonmilieus ontstaan. De gemeente, universiteit en corporaties kunnen gezamenlijk hiervoor een bedrijf in het leven roepen om panden aan te kopen en te verbouwen.

Vernieuwbouw kantoorpanden

Er zijn verschillende gemeentelijke kantoorpanden in Utrechts bezit. Na de realisatie van het nieuwe Stadskantoor komt er veel (binnenstedelijke) ruimte vrij die uitstekend gebruikt kan worden voor dit doel. We denken zo minstens 5000 extra kamers te kunnen creëren. Ter overbrugging wordt samen met studentenhuisvesters gezocht naar tijdelijke units. Op het moment dat kantoren en andere panden zijn omgebouwd kunnen de tijdelijke units weer verdwijnen. Ook het initiatief van de Ondernemers Vereniging Overvecht waarbij zij woonruimten en onderwijsinstellingen op het huidige bedrijventerrein willen realiseren sluit hier perfect op aan.

Verloedering van buurten

Lang niet alle woningen in deze stad hebben voldoende kwaliteit. Helaas is er op veel plaatsen sprake van veel achterstallig onderhoud. Dat wordt vaak veroorzaakt door lange doorlooptijden voordat wijkontwikkelingsplannen van start gaan en de keuze van woningeigenaren om die tussentijd nauwelijks onderhoud te plegen. Dit leidt tot verloedering van buurten en tast daarmee het individuele woongenot en de sociale structuur van de buurt aan. Hier ligt een belangrijke taak voor ons om via heldere afspraken, controle en handhaving toe te zien op een blijvend goede kwaliteit van de woningen en de directe omgeving. De Utrechters hebben daar gewoon recht op! Aan het begin van herstructureringsprocessen de plicht tot onderhoud van woningen, de omgeving en het niveau van dat onderhoud, expliciet en ondubbelzinnig vastleggen in prestatieafspraken met woningcorporaties.

Bescherming van slachtoffers

Stadspartij Leefbaar Utrecht wenst niet te accepteren dat iemand in deze stad zich in zijn/haar eigen huis onveilig of bedreigd moet voelen, laat staan weggepest kan worden. Wij willen dat slachtoffers van (zeden)delicten beter beschermd worden. De dader van een zedendelict mag na het uitzitten van zijn straf niet terugkeren in zijn woning, zolang het slachtoffer in diezelfde buurt woont. De woningbouwcorporaties zullen hiervoor andere woonruimte beschikbaar moeten stellen.

Woonomzettingen

Door de grote behoefte aan kleine (on)zelfstandige woonruimten, worden steeds meer eengezinswoningen omgezet in (on)zelfstandige wooneenheden. Stadspartij Leefbaar Utrecht hecht groot belang aan een goed geregelde studenten- en jongerenhuisvesting, maar is tegenstander van de grote schaal waarop deze omzettingen thans in veel woonwijken plaatsvinden. Waar dit veel gebeurt verstoren ze het proces van de zorgvuldige wijkopbouw dat wij willen. Stadspartij Leefbaar Utrecht is van mening dat de stad Groningen en hun beleid in deze als goed voorbeeld kan dienen. Daar geldt een maximum aan omzettingen per straat. Dat is een methode die wij ook nastreven.

De Utrechters moeten kunnen vertrouwen op strikte handhaving van de regelgeving met betrekking tot omzettingsvergunningen en kamerverhuur. Controle en handhaving moeten worden versterkt. Niet alleen in het belang van de buurt, maar ook ten behoeve van de bewoners van die eenheden die recht hebben op een goede en veilige woonruimte.

Tijdige voorlichting bij woningtoewijzing

In een dichtbevolkte stad wonen veel mensen geconcentreerd bij elkaar. Een bepaalde mate van overlast is niet te voorkomen. Kinderen spelen nu eenmaal wel eens luidruchtig, honden blaffen, wasmachines moeten draaien. Maar er zijn grenzen. Als die overschreden worden, zal in veel gevallen een goed gesprek, eventueel met inschakeling van buurtmediation, een oplossing kunnen brengen. Waar dat niet mogelijk is moet het slachtoffer van overlast kunnen vertrouwen op adequate steun van zijn verhuurder en/of de overheid.

Bij onvoldoende aanpak van dit probleem ontstaat er namelijk een steeds groter aantal onverhuurbare woningen. Niet altijd zal het mogelijk zijn het probleem op korte termijn op te lossen, maar het minste wat moet gebeuren is dat nieuwe huurders over de mogelijke problemen worden geïnformeerd zodat ze die informatie bij hun keuze voor acceptatie van de woning kunnen betrekken. Stadspartij Leefbaar Utrecht vindt in dit geval eerlijke informatie aan de toekomstige huurder een groter belang dan het recht op privacy van de overlastveroorzaker.

Concreet betekent dit:

• De controle en handhaving op het onderhoud van woningen wordt versterkt;
• Versterkte controle op omzettingsvergunningen en illegale splitsingen;
• Leegstaande kantoren, bedrijfspanden en flats geschikt maken voor studentenhuisvesting;
• In samenwerking met commerciële partijen en woningcorporaties (tijdelijke) studenten- en jongerenhuisvesting ontwikkelen;
• Verhuurders verplichten tot het nemen van maatregelen tegen en het oplossen van burenoverlast;

Grootstedelijke projecten

De komende 20 jaar zullen alle Utrechters getuige zijn van de uitvoering van een aantal grote stedelijke projecten die soms al in de jaren ‘90 van de vorige eeuw begonnen zijn. Zoals daar zijn: Leidsche Rijn, het Stationsgebied, spoorverdubbelingen en bereikbaarheidsprojecten in het kader van het Bereikbaarheidsoffensief Randstad. Daarnaast staat er nog een aantal grote projecten op stapel in het kader van de herstructurering van Kanaleneiland, Hoograven, Overvecht en het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht.

Allemaal projecten die een hele lange looptijd hebben en die er bij voltooiing zeker anders  zullen uitzien dan ooit bij aanvang is afgesproken. De Utrechters mogen van hun politieke vertegenwoordigers verwachten dat ze de uitgangspunten, doelen en afspraken, die aan het begin van de ontwikkeling zijn vastgelegd, bewaken. En daar waar veranderende wettelijke, maatschappelijke of economische ontwikkelingen daartoe dwingen, zullen ze beslissen in de geest van de uitgangspunten en de oorspronkelijke doelen en afspraken.

Stadspartij Leefbaar Utrecht staat voor gemaakte afspraken, maar is niet blind voor veranderende realiteiten. Wij weten zeker dat beslissingen beter worden als de Utrechters betrokken blijven bij noodzakelijk geachte veranderingen.